نان گندم به عنوان یک ماده غذایی اصلی و یکی از مهم‌ترین منابع تغذیه مردم است، این محصول همواره از جایگاه خاصی در جامعه برخوردار بوده و سهم عمده‌ای در الگوی مصرف خانوارها دارد.
گندم قوت اصلی و روزانه اقشار مختلف مردم را تشکیل می‌دهد و کمتر کسی را می‌توان یافت که به آن نیازمند نباشد. نان غذای پایه و اصلی ایرانی‌ها بویژه خانواده‌های کم‌درآمد و نیز ارزانترین ماده در الگوی غذایی روزانه است.
از طرفی انواع غذاها در الگوی روزانه ایرانی به گونه‌ای پخت و آماده می‌گردند که اغلب همراه نان مصرف می‌شوند. همچنین کشور ما از لحاظ میانگین مصرف نان، یکی از پرمصرف‌‌ترین کشورهای جهان است.
نان تأمین‌کننده بخش عمده‌ای از انرژی، پروتئین، مواد معدنی از جمله آهن و کلسیم و برخی از ویتامین‌ها همچون تیامین و نیاسین مورد نیاز روزانه ما می‌باشد که در مقایسه با سایر مواد غذایی گران‌قیمت همچون گوشت و شیر، بیشترین ارزش غذایی را دارا می‌باشد.
شایان ذکر است تأمین نان مورد نیاز کشور حجم وسیعی از فعالیت‌های کشاورزی، صنعت، حمل‌ونقل، ذخیره‌سازی و توزیع را به خود اختصاص می‌دهد که بر مبنای حداقل قیمت‌های بین‌المللی برابر شش میلیارد دلار هزینه دارد.
لیکن به دلیل تأمین امنیت غذایی اقشار کم‌درآمد، نان مورد نیاز خانوارها با یارانه هنگفت و کمتر از قیمت واقعی عرضه می‌گردد. با تمام مواردی که ذکر شد آن‌گونه که متأسفانه باید و شاید به این ماده خوراکی مهم توجه نمی‌شود و همه‌ساله بیش از دو میلیون تن گندم به صورت ضایعات نان از گردونه مصرف خارج می‌شود که این میزان به طور تقریبی معادل واردات سالانه گندم می‌باشد.
به عبارتی دورریز آن در بخش نان مصرفی در سطح جامعه حدود ۳۰ درصد می‌باشد که در مقایسه با استانداردهای جهانی نیز غیر قابل قبول است. در حالی که عوامل مؤثر بر دورریز نان، ناشی از ضایعات موجود در مرحله تولید گندم، آرد، نان و سپس ضایعات در مرحله مصرف است که ادامه روند فعلی برای دولت از حیث اقتصادی مقرون به‌صرفه نیست و توجه به این مهم امری اجتناب‌ناپذیر است.
این ضایعات تولیدی از دو جهت بایستی مد‌نظر قرار گیرد؛ مسئله اول هدررفت یک ماده غذایی مهم در شرایطی که بسیاری از هم‌نوعان ما از سوءتغذیه رنج می‌برند و همچنین آسیب‌های زیست‌محیطی ناشی از اسراف و استفاده بی‌رویه و مسئله دوم تجارت و بازیافت ضایعات نان که خود یک عامل تهدید‌کننده زیست‌محیطی و سلامت انسان‌ها می‌باشد، بدین صورت که نان ضایعاتی، آلوده به سم آفلاتوکسین ناشی از کپک از طریق غذای دام و طیور وارد چرخه غذایی انسان‌ها شده و منجر به بیماری‌های صعب‌العلاج خصوصاً انواع سرطان خواهد شد.
قابل ذکر است دام‌هایی که از مواد غذایی آلوده به آفلاتوکسین تغذیه می‌کنند، این سم را به شیر و گوشت خود منتقل نموده و مصرف این مواد توسط مرغ‌ها حتی سبب می‌شود در تخم مرغ نیز شاهد وجود آفلاتوکسین باشیم. متأسفانه برخی دامداران تصور می‌کنند بدن حیوانات ضد تمامی سموم و میکروب‌ها است، به همین دلیل به بهداشت تغذیه آنها توجه نکرده و حتی مواد غذایی کپک‌زده و فاسد‌شده را به خورد آنها می‌‌دهند و این چرخه ناسالم نهایتاً به بدن انسان باز خواهد گشت.
همچنین کود تهیه شده از مدفوع حیوانات تغذیه شده با مواد آلوده به آفلاتوکسین نیز دارای این سم است، این کود به پیکره درختان وارد شده و سبب می‌شود میوه‌های رشد کرده نیز آلوده به آفلاتوکسین باشند.
قابل ذکر است که نان دارای ارزشی خاص در فرهنگ ایرانی است، به‌طوری که آن را محترم شمرده و دور ریختن آن را بی‌احترامی می‌دانند و همین باور باعث شده خانواده‌های ایرانی، باقی‌مانده نان را هیچ‌گاه همراه با سایر زباله‌ها دور نریزند و آنها را در بسته‌هایی جدا کنار یکدیگر تل‌انبار کنند، غافل از این که این رفتار موجب وارد شدن آسیب به جان انسان ها، حیوانات و حتی گیاهان خواهد شد.
در نتیجه تنها راه‌حل پیشنهادی، تغییر الگوی تولید و مصرف نان می‌باشد، به صورتی که کیفیت و ماندگاری نان توسط تولید کننده و نیز طریقه مصرف و دیدگاه جامعه به نان به گونه‌ای تغییر کند که به‌رغم قیمت پایین و دسترسی آسان، الگوی مصرف اصلاح شده و دورریز آن به حداقل برسد.
