دیروز در معیت استاندار محترم کرمان از محل حادثه واقع در مسیر جاده گلباف -حرمک بازدید کردیم. این محل در مسیری است که شهر گلباف را به چند روستا از جمله حرمک وکشیت و…متصل می نماید.
علت حادثه و باید ها ونباید های این اتفاق تلخ زیادند و مجال پرداختن به همه آنها نیست ، طبیعتا نهادهای مسئول موضوع را بررسی خواهند کرد .
اما من از منظر تخصص خودم به بخشی از علت بصورت مختصر می پردازم.
اول آنکه آیا مسیر جاده ساخته شده با کارشناسی و بررسی دقیق انتخاب شده بود ؟
همه کسانی که با علم مهندسی عمران سروکار دارند نحوه انتخاب مسیر راهها را مطابق آیین نامه های مربوطه می دانند و کسانی که کم و بیش با این قواعد آشنایند آگاهند که از شروط اساسی انتخاب مسیر فنی و اقتصادی بودن است و ایمنی از مهمترین مسائلی است که در طراحی و اجرا باید ملاحظه شود. (البته بسته به درجه راه)
هم چنین آبهای سطی و چگونگی هدایت آنها اهمیت بالایی در راهسازی داشته و بخش مهمی از هزینه ها را در برمی گیرد.
به نظر من در قسمتی از مسیر که این حادثه تلخ رخ داده ، هیچکدام از شرایط مهندسی راه و ایمنی با درستی رعایت نشده است.
اینکه اصلا مطالعه برای احداث صورت گرفته یا خیر برای من نامعلوم بود ولی شواهد نشان می دهد که مسیر معمول عبور مردم بعنوان دسترسی در نظر گرفته شده و بدون هیچ ملاحظه ای آسفالت گردیده و تاسیسات ضروری از کنار ان عبور داده شده اند.
کدام مهندس در داخل تنگه ای که مسیر عبور رودخانه و آنهم در خط القعر و داخل رودخانه در جهت طول رودخانه ، راهی را طراحی و اجرا می کند ؟
شاید بگوییم چاره دیگری نبوده و یا بودجه کافی اختصاص داده نشده است و یا مردم از همین مسیر می رفته اند، اما در مقابل جان مردم وخسارت وارده به اموال عمومی هیچکدام از این موارد قابل توجیه نیست.
اگر بگوییم مردم از این مسیر رفت و آمد می کردند پس فرق مهندسان و متخصصان با یک فرد عادی در چیست ؟
ضمن اینکه مردم محلی به وضعیت جوی محل آشنایند و بر اثر تجربه عموما در این مواقع از این مسیر ها استفاده نمی کنند.
اگر مطالعات بخوبی انجام شده آیا به بارانهای بهاری کویری باشدت مخصوصشان و سیلابی شدن مسیر توجهی شده است؟
برای جواب این سئوالها اینجانب دواحتمال دارم:
۱-مسئولین اجرایی بدون توجه به نظر مهندسی اقدام به آسفالت مسیر کرده اند .
۲-مطالعات طرح کامل نبوده است.
باید گفت در هر دو صورت مسئولیت مهندسی کسانیکه به عنوان مهندس بخصوص در ادارات و دستگاههای اجرایی متصدی اجرا و نظارت بر طرح بوده اند ایجاب می کرده تن به این امر نداده و بر نظر کارشناسی خود پا فشاری کنند.
کم نیست چنین اقداماتی که مهندسین بخاطر غلبه احتمالی شرایط اجتماعی و بعضا سیاسی باعث حادثه یا حتی فاجعه می شوند .
حتی در کلان موضوع تصمیمات غلط ویا بخشی نگر مهندسی باعث از بین رفتن محیط زیست شده که مثالهای متعددی هست و شاید در وقت دیگری به آنها اشاره کنم.
به نظرم مهندسین باید قاطعانه از نظرات کارشناسی خود دفاع کرده و نهادهایی وجود داشته باشند که آنها را درمقابل سیاست های احساسی مسئولین حمایت کنند.
اینگونه به نظر می رسد غفلتها و اشتباهات مهندسی در پروژه ها گاها اجتناب ناپذیر است . در حین اجرا و بعد از آن همه ما در اطراف خود اینها را می ببنیم ، اما امروزه که الحمدالله متخصصین در همه جا هستند چگونه این مسائل را پیگری کنند؟
پیشنهاد من این است دستگاههای اجرایی سامانه ای را طراحی و در اختیار عموم قرار دهند تا متخصصین بدون اینکه مسئولیت مستقیم در طرح داشته باشند بتواند نظرات خودشان را به آنها برسانند.در واقع یک باز طراحی از دید عموم افراد همان رشته انجام شود.
این پیشنهادی اولیه است و نیاز به مطالعه بیشتر دارد.
جا دارد از توجه جناب آقای دکتر زینی وند استاندار کرمان به نطرات کارشناسی تشکر نمایم ایشان دیروز در جواب مردم محل ( گلباف )و مسئولینی که پیشنهاد مسیر های مختلف جایگزین و سیل بند می دادند قاطعانه گفتند “باید کارشناسی شود” و فقط برای اقدامات موقت را دستور انجام دادند .لذا قرار شد مطالعه مسیر جایگزین توسط دستگاه مربوط انجام شود.
اینجانب هنگام حضور در جمع خانواده عزیز این فداکاران عرصه خدمت برای عرض تسلیت ، وقتی نگاه دختر بچه بهت زده ی یکی از این عزیزان جانباخته در این حادثه را که بر روی زانوی پدر بزرگش (بجای پدر فداکارش ) نشسته بود و به مسئولین متحیرانه نگاه می کرد را می دیدم ، به مسئولیت مهندسین و مسئولین و اینکه چرا چنین اتفاقی رخداداده، می اندیشیدم.
امیدوارم هرگز دوباره شاهد چنین حوادث تلخی ( مانند حادثه گلباف ) که ناشی از اشتباه عمدتا سهوی کارشناسان و مدیران است نباشیم .
فقدان این عزیزان فداکار را به خانواده ها وهمکاران آنها و هم استانی های گرامی تسلیت عرض می نمایم و به ارواح مطهرشان درود میفرستم.
